مالیات بر ارث

در این مقاله می خوانید:

مالیات چیست؟

ارث چیست؟

مالیات بر ارث چیست؟

عدم پرداخت مالیات بر ارث چه عواقبی دارد؟

میزان مالیات بر ارث چقدر است و به چه چیزهایی تعلق می گیرد؟

قانون جدید مالیات بر ارث و قوانین قبلی مالیات بر ارث

مراحل پرداخت مالیات بر ارث چیست؟

مدارک موردنیاز برای تشکیل پرونده مالیات بر ارث

میانگین زمان مطالعه: 10 دقیقه و 36 ثانیه

مالیات چیست؟

مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است. در واقع بیشتر دولت ها به منظور تامین هزینه های عمومی و مشترک، بر اساس درآمدهای هر شخص یا شرکت ها مبلغی را به عنوان مالیات وضع می کنند که اشخاص (حقیقی و حقوقی) مکلف به پرداخت آن می باشند. در بیشتر کشورها علاوه بر مالیات بر درآمد (مشاغل و حقوق)، مالیات بر ارث، مالیات بر املاک و مستغلات، مالیات بر فروش اموال، مالیات بر هدیه و ... نیز دریافت می شود. و به ایت ترتیب به منظور تامین مخارج دولت ها بخشی از درآمدها ی جانعه به دولت ها انتقال می یابد.

ارث چیست؟

ارث به همه اموال به جا مانده از شخص متوفی (اعم از اموال منقول و غیر منقول)، هم چنین بدهی های، حقوق و حتی وظایف وی گفته می شود، که به شخص یا اشخاص دیگری داده می شوند.

مالیات بر ارث چیست؟

پس از درگذشت شخص اگر دارایی از وی به شخص یا اشخاص برسد این اموال مشمول پرداخت مالیات هستند. به این نوع از مالیات «مالیات بر ارث» گفته می شود. در واقع بعد از درگذشت شخص، اموال منقول و غیر منقول یا ماترک وی بین وراث تقسیم می شود (بنابر وصیت خود شخص در غیر این صورت مطابق قانون سهم هر کدام از وراث تعیین شده و به آن ها تعلق می گیرد) و هر کدام از وارثان با توجه به میزانی که ارث دریافت می کنند باید مالیات بر ارث پرداخت نمایند تا بتوانند از سهم ارث خود استفاده کنند.

مالیات بر ارث نوعی از مالیات مستقیم به حساب می آید (چرا که مالیات دهندگان این نوع مالیات برای سازمان امور مالیاتی کشور معلوم و مشخص هستند) و از نوع مالیات بر دارایی می باشد. یعنی بر دارایی به جا مانده از شخص فوت شده تعلق می گیرد. این اموال همان طور که گفته شد شامل اموال منقول و غیر منقول، حقوق مالی، مطالبات قابل وصول و ... می باشد.. هم چنین در صورتی که شخص متوفی تمام یا بخشی از اموال خود را به شخص معینی (وراث یا غیر وراث) مطابق وصیت خود بخشیده باشد، مابقی اموال وی بین وراث قابل تقسیم می باشد. و در صورتی که شخص معین جز وراث باشد، اموال بخشیده شده مطابق وصیت به ایشان، به سهم الارث وی اضافه می شود و مشمول مالیات بر ارث بر اساس نرخ های مقرر در ماده 20 می باشد. اما در مورد اشخاص معینی که جز وراث نباشند، کل ارثیه آن ها مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی می شود.

عدم پرداخت مالیات بر ارث چه عواقبی دارد؟

چنان چه وراث مالیات بر ارث خود را نپردازند، نمی توانند مالکیت دارایی های شخص متوفی را به نام خود انتقال دهند و در نتیجه اجازه فروش و انتقال سند و هیچ دخل و تصرفی در آن ها نخواهند داشت.

طبق قوانین قبلی مالیات بر ارث، بعد از فوت شخص در صورتی که اموالی از وی به ورثه برسد، وراث یا وکیل آنها (شخصی که از جانب آن ها دارای وکالتنامه رسمی باشد) باید ظرف مدت حداکثر 6 ماه از تاریخ فوت به سازمان امور مالیاتی مراجعه نماید و اظهارنامه مخصوص مالیات بر ارث را تسلیم نماید در غیر این صورت مشمول جریمه می شدند. ولی در قوانین جدید مالیات بر ارث، «تاریخ روز» جایگزین جریمه شده است. بدین معنی که میزان مالیات بر ارث مطابق تاریخ روز مراجعه به سازمان امور مالیاتی محاسبه می شود. یعنی اگر شخص سال 95 فوت شود و وراث وی سال 99 برای به اداره دارایی مراجعه کنند، اداره داریی میزان مالیات بر ارث را برای آن ها مطابق سال 99 محاسبه می کند و بدیهی است که دیگر شخص جریمه تاخیر نمی پردازد.

میزان مالیات بر ارث چقدر است و به چه چیزهایی تعلق می گیرد؟

یکی از مهم ترین سوالاتی که در بحث مالیات بر ارث وجود دارد این است که مالیات بر ارث به چه صورت محاسبه می شود و چقدر از میزان ارث باید بابت مالیات پرداخت شود؟

برای پاسخ به این سوال باید بدانید که قوانین مالیات بر ارث برای سال های قبل از 1395 و بعد از سال 1395 با هم متفاوت است. چرا که در تاریخ 01/01/95 قوانین جدید در ارتباط با این موضوع ابلاغ شده است. در واقع افرادی که قبل از سال 95 فوت شده اند طبق قوانین قبل از سال 95 و متوفیان بعد از تاریخ 1 فرودین 95 طبق قوانین جدید با آن ها برخورد خواهد شد.

قانون جدید مالیات بر ارث و قوانین قبلی مالیات بر ارث

• مطابق قانون قبلی مالیات بر ارث (متوفیان قبل از 01/01/95) دو عامل بر میزان مالیات بر ارث تاثیر گذار هستند:

1- دارایی ها و تعهدات و دیون شخص متوفی (ترکه متوفی)

2- تعداد وراث

در واقع برای اشخاصی که قبل از سال 95 فوت شده اند، میزان مالیات بر اساس این دو عامل، بدین ترتیب محاسبه می شود که در ابتدا ماترک متوفی ارزش گذاری شده، پس از کسر دیون و هزینه ها آن گاه سهم هر ورثه مشخص می شود و پس از اعمال معافیت های در صورتی که نیاز باشد، طبق جدول قانون مالیات های مستقیم، میزان مالیات بر ارث هر ورثه تعیین و پرداخت می شود. پس از پرداخت مالیات و صدورگواهی واریز مالیات بر ارث، امکان انتقال ترکه متوفی فراهم می شود.

• اما در قانون جدید مالیات بر ارث (متوفیان بعد از 01/01/95)، در ابتدا اموال باقی مانده متوفی طبقه بندی شده و بر اساس گروه مرتبط، نرخ های مالیاتی متفاوت برای هر طبقه در هر دسته لحاظ می شود.

بر این اساس مهم ترین عامل برای تعیین میزان مالیات بر ارث طبقه ای است که شخص وارث در آن قرار دارد. این طبقه بندی به شرح زیر می باشد:

1- وراث طبقه اول شامل: پدر، مادر، زن، شوهر، فرزندان، فرزندان فرزندان

2- وراث طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر، فرزندان برادر و خواهر

3- وراث طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن ها

بر اساس این دسته بندی نرخ مالیات برای هر دسته متفاوت است و به طور کلی کمترین درصد نرخ مالیات بر ارث برای طبقه اول می باشد و برای طبقه دوم و سوم، به ترتیب دو و چهار برابر می شود.

علاوه بر این طبقه بندی نرخ مالیات برای هرکدام از داریی های شخص متوفی متفاوت است و به شرح زیر می باشد: (این ارقام برای افراد طبقه اول می باشد و طبق توصیح گفته شده برای طبقه دوم و سوم بیشتر می شود)

- نرخ مالیات بر ارث برای املاک و حق واگذاری محل= 1.5 برابر نرخ های ماده 59

- نرخ مالیات بر ارث انواع وسایل نقلیه = 2%

- نرخ مالیات بر ارث برای انواع سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادر و سود آن ها = 3%

- نرخ مالیات بر ارث سهام، سهام الشرکه و حق تقدم آن ها= 1.5 برابر نرخ های ذکر شده در ماده 143(سپرده ها و سهام طبق آخرین مبلغ و به نرخ روز محاسبه می شوند).

- نرخ مالیات بر ارث حق الامتیاز و سایر حقوق مالی= 1.5 برابر نرخ های ماده 143

- نرخ مالیات بر ارث ایرانیان متوفی خارج از کشور=10%

نرخ مالیات های بیان شده برای متوفیان سال 95 به بعد می باشد و اگر مشمول معافیت های قبل از سال 95 هستید باید نرخ مالیات خود را بر اساس قوانین قبلی محاسبه کنید.

مراحل پرداخت مالیات بر ارث چیست؟

ابتدا باید به اداره مالیاتی در محدوده آدرس شخص متوفی مراجعه نمود و برای تشکیل پرونده اقدام نمایید. برای تشکیل پرونده یکسری مدارک نیاز است که در ادامه ذکر شده اند.

مدارک موردنیاز برای تشکیل پرونده مالیات بر ارث

👈 فرم اظهارنامه مالیات بر ارث

این فرم را هم می‌توان در زمان تشکیل پرونده از خود اداره مالیات گرفت و هم می توان از سایت اداره مالیات به آدرس (http://www.intamedia.ir/Pages/Action/ShowContent/121281) دانلود کرد. در این فرم اطلاعات فرد فوت شده و وراث و اموال به ارث رسیده نوشته می شود.

👈 کپی تمام صفحات شناسنامه متوفی

👈 کپی کارت ملی متوفی

👈 کپی گواهی فوت صادره از ثبت احوال

👈 کپی برابر با اصل انحصار وراث

👈 کپی صفحه اول شناسنامه وراث

👈 کپی کارت ملی وراث

و در صورتی که نماینده شما (وکیل) کار را انجام می‌دهد:

• 👈 وکالت نامه شخص وکیل

• 👈 کپی شناسنامه

• 👈 کارت ملی

مابقی مدارک با توجه به صفحه دوم اظهارنامه یا همان لیست اموال متوفی باید تهیه گردد. برای مثال:

• درصورتی که در اظهارنامه، ملکی برای شخص متوفی وجود اشته باشد در این صورت کپی سند و بنچاق (زمین، ملک، آپارتمان و غیره) و عوارض شهرداری ملک یا کپی پایان کار مورد نیاز می باشد.

• در صورتی که نیازمند استعلام حساب باشید، کپی دفترچه حساب ها و یا سپرده‌های بانکی و اعلام شماره حساب های بانکی در اظهارنامه باید انجام شود.

• درصورتی که شخص متوفی برای حج ثبت نام کرده باشد کپی فیش حج را باید به مدارک بالا اضافه نمایید.

• هم چنین کپی برگه های سهام شرکت ها، کپی برگه سبز و کارت ماشین، کپی اجاره نامه و پروانه کسب مغازه و عوارض شهرداری، قبوض تلفن های ثابت یا همراه یا هر شماره ای که به نام متوفی است و ... مدارکی هستند که با توجه به لیست اموال ذکر شده در اظهار نامه ممکن است به ارائه هر کدام از آن ها نیاز باشد.

پس از تشکیل پرونده تحویل اظهارنامه مالیاتی، اداره مالیات پرونده شما را به یکی از کارشناسان خود ارجاع می دهد که آن را «ممیزی» می نامند به اصطلاح می گویند تعیین ممیزی صورت گرفته است. بعد از آن از طرف اداره مالیات با توجه به شلوغی و تعداد پرونده ممیزی یک نوبت برای شما تعیین می شود که پرونده شما را بررسی کنند.

بعد از بررسی های لازم، نسبت به اظهارنامه شما و اموال اعلام شده از طرف شما برای ادارات مربوطه نامه نگاری صورت گرفته و استعلام اموال گرفته می شود. در این مرحله شما (یا نماینده شما) باید این استعلامات را به ادارت مربوطه ببرید و جواب استعلامات را برای ممیزی برگردانید (در این استعلام از ادارات مربوطه پرسیده می شود که ارزش این اموال چقدر است و اظهارات شما راستی آزمایی می شود).

ممیزی با توجه به جوابیه استعلامات و جدول درصد مالیات بر ارث، میزان مالیات بر ارث را برای شما مشخص می کند و در نهایت یک فیش به شما می دهد. شما می توانید آن مبلغ را در بانک ملی یا از طریق کارت خوان موجود در اداره مالیات پرداخت کنید (توصیه می شود از طریق کارتخوان موجود در اداره مالیات پرداخت صورت گیرد که در این حالت پرداختی شما سریع تر به پرونده شما اضافه می شود).

بعد از پرداخت، گواهی پرداخت مالیات به شما داده می شود و شما به همراه آن گواهی و گواهی انحصار وراثت اجازه تصاحب اموال و انتقال مالکیت اموال را دارید.

مجموعه آکا جهت سهولت انجام امور اداری و پیگیری امور مالیاتی سرویس پیگیری امور مالیات بر ارث را جز خدمات خود قرار داده است.